Thời điểm vàng để can thiệp trẻ tự kỷ
Trẻ tự kỷ nếu được phát hiện và can thiệp sớm ở tuổi vàng trước 3 tuổi sẽ tốt hơn. Nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời, việc hình thành cho trẻ những kỹ năng thiếu hụt sẽ dễ dàng hơn, nâng cao khả năng hòa nhập của trẻ.
Những rối loạn chức năng phức tạp biểu hiện của trẻ tự kỷ được bộc lộ ra trong 3 năm đầu đời của trẻ, chính vì vậy việc phát hiện trẻ có những dấu hiệu bất thường trong giai đoạn này hoàn toàn nằm trong khả năng của cha mẹ, chỉ cần cha mẹ chú ý quan sát và nắm chắc các dấu hiệu cho thấy trẻ bị tự kỷ. Nếu trẻ bị phát hiện muộn và can thiệp muộn sau tuổi vàng trẻ sẽ mất đi nhiều cơ hội hơn, thiệt thòi hơn so với trẻ được phát hiện sớm, can thiệp sớm ở thời điểm tuổi vàng.
Việc phát hiện và can thiệp sớm trong 3 năm đầu đời được xem là thời điểm vàng đối với quá trình chăm sóc, can thiệp cho trẻ tự kỷ. 3 năm đầu đời diễn ra sự phát triển mạnh mẽ về cả thể chất, các chức năng thần kinh, giác quan, tâm lý… Tất cả các thành tựu phát triển của trẻ ở giai đoạn này mang lại nền tảng cơ bản nhất cho trẻ. Nếu trẻ tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ được phát hiện sớm và can thiệp sớm ở thời điểm vàng trước 3 tuổi sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho trẻ. Và những năm tiếp theo trẻ vẫn tiếp tục được can thiệp đúng phương pháp, liệu trình thì cơ hội hòa nhập của trẻ rất cao.
3 năm đầu đời của trẻ còn là giai đoạn phát triển mạnh mẽ nhất về ngôn ngữ. Trẻ học cách nghe hiểu và sử dụng được ngôn ngữ nói với những từ có nghĩa. Trẻ tự kỷ chậm phát triển ngôn ngữ và giao tiếp xã hội nên nếu can thiệp trẻ trong giai đoạn phát triển ngôn ngữ mạnh mẽ này sẽ dễ dàng hơn rất nhiều so với việc can thiệp trẻ ở lứa tuổi lớn hơn, khi sự phát triển ngôn ngữ của trẻ đã bắt đầu chững lại. Giai đoạn này cũng là lúc trẻ học tập thực hiện các phản xạ, hành động vì vậy việc can thiệp hành vi cũng sẽ thuận lợi hơn. Nếu nắm bắt được thời điểm vàng này của trẻ và có những biện pháp can thiệp sớm thì quá trình can thiệp trẻ sẽ thuận lợi hơn và hứa hẹn một kết quả tốt hơn.
Để nắm bắt được thời điểm vàng để can thiệp trẻ tự kỷ, vai trò của cha mẹ là quan trọng nhất. Chính cha mẹ mới là người thường xuyên tiếp xúc và dễ dàng phát hiện những bất thường của trẻ nhất. Chỉ khi phát hiện ra những biểu hiện phát triển không đúng chuẩn lứa tuổi của trẻ, cha mẹ mới có thể kịp thời đưa trẻ tới khám và can thiệp tại các phòng khám, cơ sở chuyên biệt, các chuyên khoa của bệnh ... Thêm vào đó, tự kỷ rất dễ nhầm lẫn với chậm phát triển, chậm nói, rối loạn ngôn ngữ, rối loạn học tập. Vì vậy việc dành thời gian quan tâm con và đặc biệt là nắm chắc các dấu hiệu cho thấy trẻ bị tự kỷsẽ giúp cha mẹ nắm chắc thời điểm vàng để quyết định những biện pháp can thiệp sớm cho trẻ.
Sau khi phát hiện kịp thời những dấu hiệu trẻ bị tự kỷ, việc đưa trẻ đến các trung tâm phát hiện và can thiệp cho trẻ tự kỷ là không thể trì hoãn. Tới đây, bằng bộ công cụ của mình, các chuyên gia sẽ đánh giá xem trẻ có bị tự kỷ hay không, trẻ đang ở mức độ nào, thiếu hụt những chức năng gì… Tuy nhiên kể cả bộ công cụ tốt nhất cũng trở nên vô nghĩa nếu người đánh giá không được đào tạo và không có kinh nghiệm phù hợp. Việc đánh giá trẻ tự kỷ có thể được thực hiện bởi các nhà tâm lý học, nhà thần kinh học, bác sỹ nhi khoa, bác sỹ tâm thần… Kiến thức và kỹ năng của người đánh giá/chẩn đoán đóng vai trò quan trọng để giúp phát hiện sớm tự kỷ ở trẻ cũng như đưa ra liệu pháp can thiệp phù hợp nhất với trẻ.
Hiện nay, Trung tâm Sao Mai có phòng khám theo mô hình của nước ngoài- nhóm cộng tác làm việc khám và phát hiện sớm, can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ, chậm phát triển rất hiệu quả. Việc đánh giá/ chẩn đoán trẻ rất chính xác, được rất nhiều phụ huynh có con em bị khiếm khuyết về trí tuệ trên cả nước quan tâm và tìm hiểu đưa con em mình đến thăm khám, can thiệp sớm.
Đài Thanh
