Hãy kích thích khả năng đặc biệt của trẻ tự kỷ!

Hầu hết trẻ tự kỷ có những khiếm khuyết về tổ chức não, chậm phát triển trí tuệ nhưng nhiều trẻ có tài năng đặc biệt về âm nhạc, hội họa, tin học… Vậy làm thế nào để phát hiện và duy trì khả năng thiên bẩm đó của trẻ?

Thực tế, nhiều trẻ tự kỷ có năng khiếu đặc biệt như biết đọc số, đọc chữ từ rất sớm hoặc cộng, trừ nhân chia giỏi, có thể nhớ số điện thoại rất tốt. Nhưng đọc xong trẻ không hiểu, trẻ tính toán rất nhanh nhưng đó chỉ là sự máy móc. Một số trẻ có năng khiếu đặc biệt về điện tử, hội họa, đàn và âm nhạc. Trẻ không quan tâm tới bất cứ lĩnh vực xã hội nào khác mà chỉ biết và yêu thích 1 lĩnh vực nhất định trẻ có năng khiếu.

Điều này được lý giải là do sự phát triển không đều và sự liên kết rời rạc, lỏng lẻo giữa các vùng của não trẻ tự kỷ. Thông thường, ở những đứa trẻ bình thường có những vùng não phát triển tốt hoặc phát triển không cân bằng nhau nhưng sự liên hệ giữa các vùng thì chặt chẽ và logic.

Não có nhiều vùng như: vùng trán, vùng chẩm, vùng thái dương, vùng trung tâm, vùng cảm giác, vùng vận động… Tuy nhiên, ở những trẻ tự kỷ có khả năng đặc biệt có vùng não nào đó phát triển tốt nhưng giữa các vùng của não liên hệ với nhau rất kém. Những đứa trẻ tự kỷ có khả năng đặc biệt chỉ có 1 vùng phát triển nhưng sự liên kết giữa các vùng kém, liên kết giữa các vùng bán cầu não trái và phải không chặt chẽ, lỏng lẻo.

Bộ não như rô bốt, có thể nói và đọc lại tất cả những gì nó đã đọc dù chỉ là một lần. Có những cháu hỏi số điện thoại của mọi người thân hay địa chỉ nhà, bé nhớ rất tốt nhưng khi hỏi những thứ đơn giản như tên gì, học trường nào, lớp nào… thì không nhớ. Điều đó có nghĩa là có sự phát triển bất thường của một vùng nào đó.Nhưng việc nhớ và đọc lại như vậy là do trí nhớ máy móc còn bản chất thì không hiểu.

Nhiều người gọi những đứa trẻ có khả năng đặc biệt đó là “thần đồng” về lĩnh vực nào đó. Nhưng thực chất, đa phần đứa trẻ chỉ có khả năng nhớ máy móc, có năng khiếu về khía cạnh nào trong thời gian không ổn định chứ không toàn diện. 

Với những đứa trẻ tự kỷ  có năng khiếu đặc biệt ấy cha mẹ, thầy cô cần tạo môi trường thuận lợi cho trẻ và bồi dưỡng năng khiếu cho trẻ để trẻ có thể phát huy hết khả năng của mình, và điều cần thiết hơn nữa là phải dạy cho trẻ cách hòa nhập với cộng đồng, bạn bè và môi trường xung quanh để giúp trẻ phát triển toàn diện. Không thể để trẻ cả đời chỉ mỗi chơi đàn hay vẽ tranh mà thôi.

Dầu sao trẻ tự kỷ không phát triển toàn diện được như những trẻ khác nhưng cần động viên khuyến khích tài năng của trẻ để trẻ tự tin hơn. Nếu có phương pháp dạy và tích cực rèn luyện cho tài năng ấy, trẻ tự kỷ sẽ đóng góp tài năng cho xã hội, không trở thành những người vô dụng. Cha mẹ đóng vai trò rất quan trọng trong việc phát hiện và định hướng việc bồi dưỡng năng khiếu của con, vì cha mẹ là người chăm sóc con hàng ngày, gần và hiểu con nhất còn cô giáo chuyên biệt thì cũng chỉ hỗ trợ 1 phần trong việc phát triển tài năng của trẻ. Vì vậy, các cha mẹ xin đừng phó thác mọi việc cho giáo viên chuyên biệt. Mong rằng, các cha mẹ của trẻ tự kỷ có năng khiếu đặc biệt cần quan tâm, bồi dưỡng để giúp trẻ phát huy khả năng thiên bẩm của mình, biến nó thành thế mạnh và trở thành hành trang cho con bước vào cuộc sống trong tương lai.

Đ.T (tổng hợp)