Chu trình giảng dạy ESDM

ESDM là gì?

ESDM (Early Start Denver Model) là một mô hình can thiệp sớm cho trẻ tự kỷ, được phát triển dựa trên nghiên cứu khoa học và áp dụng thành công trên toàn thế giới. Điểm đặc biệt của ESDM là kết hợp ba phương pháp can thiệp uy tín:

ABA (Applied Behavior Analysis – Phân tích Hành vi Ứng dụng)

PRT (Pivotal Response Treatment – Can thiệp Phản hồi Then chốt)

Mô hình Denver truyền thống

Khác với nhiều phương pháp chỉ dạy theo bàn học hoặc cấu trúc cố định, ESDM dạy thông qua các hoạt động chơi tự nhiên. Trẻ được học trong môi trường vui vẻ, tương tác, nhưng vẫn đạt được mục tiêu phát triển về ngôn ngữ, nhận thức, vận động, xã hội và tự lập.

Mục tiêu cốt lõi: Giúp trẻ học nhanh, hiệu quả, và lấp đầy những "khoảng trống" phát triển trong giai đoạn vàng 0–5 tuổi.

Chu trình giảng dạy ESDM: Nền tảng từ PRT

ESDM kế thừa nhiều chiến lược trọng yếu từ PRT – phương pháp được phát triển bởi Robert & Lynn Koegel cùng Laura Schreibman từ những năm 1980. PRT nổi tiếng nhờ tăng động lực học tập và mở rộng khả năng phản ứng với nhiều loại tín hiệu của trẻ.

Hai yếu tố then chốt giúp trẻ tiến bộ vượt bậc:

Động lực (Motivation) – Trẻ chủ động và hứng thú học.

Phản ứng với nhiều tín hiệu phức tạp – Trẻ biết áp dụng kỹ năng trong nhiều tình huống, không chỉ trong một ngữ cảnh.

PRT đã chứng minh rằng khi hai yếu tố này được cải thiện, trẻ sẽ:

Tự phát nhiều hơn trong giao tiếp.

Khái quát kỹ năng tốt hơn.

Giảm các hành vi tiêu cực.

6 Nguyên tắc PRT được tinh chỉnh trong ESDM

ESDM áp dụng và nâng cấp các nguyên tắc của PRT để phù hợp với trẻ nhỏ, đảm bảo giờ học vừa vui, vừa hiệu quả.

1. Củng cố mọi nỗ lực của trẻ

Không chỉ khen khi hoàn hảo – mà thưởng ngay cả khi trẻ cố gắng.

Ví dụ: Trẻ nói “xè” thay vì “xe” → vẫn đưa xe và nhắc mẫu đúng: “Xe, đúng rồi, đây là xe.”

2. Luân phiên yêu cầu mới – cũ, khó – dễ

Đan xen giữa kỹ năng mới và kỹ năng đã thành thạo.

Giúp trẻ duy trì hứng thú và ôn tập liên tục.

3. Phần thưởng gắn trực tiếp với hành vi

Phần thưởng phải liên quan tự nhiên đến điều trẻ vừa làm.

Ví dụ: Trẻ nói “bóng” → đưa bóng ngay và nói: “Bóng đây!”

4. Thay phiên vai trò dẫn dắt

Trẻ và giáo viên thay nhau dẫn dắt trò chơi.

Giúp trẻ rèn kỹ năng yêu cầu, bắt chước và giao tiếp hai chiều.

5. Tín hiệu rõ ràng trước khi yêu cầu

Đảm bảo trẻ đang chú ý trước khi đưa yêu cầu.

Tín hiệu phải ngắn gọn, rõ ràng, dễ hiểu.

6. Cho trẻ lựa chọn và theo sở thích

Quan sát sở thích của trẻ để lồng mục tiêu học.

Lựa chọn của trẻ = cơ hội vàng để dạy kỹ năng một cách tự nhiên.

Điểm khác biệt khi áp dụng ESDM

Học qua chơi, không ép buộc, không đơn điệu.

Tận dụng từng khoảnh khắc để dạy kỹ năng, ngay cả khi trẻ đang vui chơi.

Cá nhân hóa mục tiêu theo từng trẻ, dựa trên đánh giá định kỳ.

Kết hợp phụ huynh: Cha mẹ được hướng dẫn để áp dụng ESDM trong sinh hoạt hằng ngày.

Lợi ích của chu trình giảng dạy ESDM

Tăng khả năng chủ động giao tiếp của trẻ.

Giúp trẻ áp dụng kỹ năng vào nhiều tình huống khác nhau.

Giảm hành vi tiêu cực nhờ động lực học cao.

Cải thiện đồng đều nhiều lĩnh vực phát triển.

Kết luận

Chu trình giảng dạy ESDM không chỉ là một phương pháp can thiệp, mà là một triết lý giáo dục nhân văn – lấy niềm vui của trẻ làm trung tâm, đồng thời đảm bảo đạt được tiến bộ rõ rệt. Việc áp dụng ESDM đòi hỏi giáo viên được đào tạo bài bản, nhưng khi thực hiện đúng, kết quả mang lại cho trẻ và gia đình là vô cùng đáng giá.