TTSM tập huấn giáo viên về phát triển giao tiếp phi ngôn ngữ ở trẻ tự kỷ nhỏ

Khó khăn về ngôn ngữ giao tiếp là một trong những khó khăn phổ biến của đa số trẻ tự kỷ. Đó là khó khăn trong giao tiếp mắt, tương tác với người khác và chia sẻ cảm xúc, hoạt động hay khó khăn trong việc học cử chỉ, học nói và theo chỉ dẫn. Xu hướng lặp lại lời nói, hành động và chơi theo những cách thức khác lạ và khó khăn trong việc chủ động khởi xướng…

Những hạn chế về ngôn ngữ giao tiếp kéo theo sự phát triển chậm trễ của nhiều lĩnh vực khác, thậm chí trẻ không thể hòa nhập nếu không có ngôn ngữ giao tiếp. Để cải thiện những khó khăn về ngôn ngữ giao tiếp của trẻ tự kỷ, Trung tâm Sao Mai đã rất chú trọng đến việc nâng cao trình độ chuyên môn và các kỹ năng thực hành cho đội ngũ giáo viên đứng lớp, nhằm đem đến một hiệu quả can thiệp cao nhất cho trẻ.

Tiếp nối những nội dung tập huấn trước đó, vừa qua Trung tâm đã tổ chức tập huấn về phát triển giao tiếp phi ngôn ngữ ở trẻ tự kỷ nhỏ cho 10 giáo viên theo chương trình can thiệp Denver.

Trong chương trình tập huấn này, giáo viên được bổ sung một số kiến thức thiết thực. Nội dung chương trình gồm 5 phần chính, đó là đặc điểm giao tiếp phi ngôn ngữ ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ; phối hợp mối quan tâm chung về nền tảng giao tiếp; hiểu và sử dụng các cử chỉ điệu bộ tự nhiên (như các kỹ thuật dạy, gợi mở ánh nhìn, giúp trẻ đọc các cử chỉ điệu bộ của người khác); dạy sử dụng các cử chỉ điệu bộ thông thường (như dạy các cử chỉ bằng tay, cơ thể; dạy cách biểu đạt khuôn mặt có biểu cảm); thiết lập mục tiêu và cách thiết kế hoạt động dạy. Cuối chương trình tập huấn còn có phần tổng kết chung để tổng hợp những ý kiến phản hồi từ các học viên về nội dung tập huấn cũng như những khó khăn thực tế hàng ngày mà giáo viên gặp phải trong quá trình can thiệp cho trẻ trên lớp, từ đó để Trung tâm thống nhất nội dung đào tạo để thực hành giảng dạy trên lớp cũng như thực hiện mục tiêu can thiệp trên trẻ tự kỷ nhỏ đang theo học chương trình Denver tại đây. 

Thú vị là ở mỗi phần học, giáo viên không chỉ được giảng viên giảng dạy kiến thức mà còn có thảo luận nhóm để trao đổi kinh nghiệm và xem video, các phân tích cụ thể giúp giáo viên nắm bắt kiến thức dễ dàng, sinh động.

Mục tiêu của chương trình phát triển giao tiếp phi ngôn ngữ ở trẻ tự kỷ là tạo ra cơ hội cho trẻ chủ động khởi xướng các hoạt động giao tiếp; tăng sự tương tác của trẻ với mọi người, tăng sự hào hứng của trẻ trong hoạt động; dạy trẻ các hành động của trẻ đều có một ý nghĩa nào đó và giúp trẻ có được sự đáp lại của người khác; dạy trẻ đọc các ý định của người khác.

ESDM phát triển mối quan tâm chung và xây dựng các kỹ năng giao tiếp phi ngôn ngữ trong 2 giai đoạn. Giai đoạn đầu chú trọng vào các cử chỉ điệu bộ tự nhiên và giai đoạn tiếp theo trẻ sẽ học các cử chỉ điệu bộ thông thường. Để thực hiện mục tiêu ấy, Trung tâm đã trang bị cho 10 giáo viên của chương trình Denver về các kỹ thuật can thiệp đối với cử chỉ điệu bộ tự nhiên và cử chỉ điệu bộ thông thường. Về cử chỉ điệu bộ tự nhiên, giáo viên làm ít hơn cho trẻ, làm sao định hướng những cử chỉ điệu bộ không dễ nhận ra trở nên rõ ràng hơn. Còn về cử chỉ điệu bộ tự nhiên, giáo viên phải biết gợi mở ánh nhìn kết hợp cử chỉ điệu bộ và giúp trẻ đọc các cử chỉ điệu bộ của người khác hay việc sử dụng các cử chỉ điệu bộ thông thường, đặc biệt là kỹ năng bắt chước cử chỉ điệu bộ.

          Dạy trẻ sử dụng cử chỉ điệu bộ thông thường phải qua 5 phần: Dạy các cử chỉ bằng tay/ cơ thể thông thường; Dạy các biểu đạt khuôn mặt có biểu cảm; Phát triển các mối quan tâm chung; Đưa (để người khác giúp đỡ, để chia sẻ, hoặc thể hiện); Chỉ tay (yêu cầu, nhận xét).

          Những kiến thức được bổ sung, cập nhật trong chương trình tập huấn lần này đã tiếp thêm hành trang cho giáo viên để tiếp tục đồng hành cùng trẻ tự kỷ trên con đường chinh phục ngôn ngữ, giúp trẻ tự kỷ khó khăn về ngôn ngữ có thể giao tiếp, hòa nhập và tiến bộ.