Dạy kỹ năng “Đưa để người khác giúp đỡ”
Trong ESDM, việc dạy trẻ đưa đồ vật để xin giúp đỡ là một kỹ năng quan trọng giúp trẻ học cách chủ động giao tiếp và tác động đến người khác nhằm đạt được mục đích. Đây là một trong những nền tảng để phát triển giao tiếp xã hội sau này.
1. Nguyên tắc cơ bản
- Khi trẻ gặp khó khăn với một đồ vật (ví dụ: không mở được nắp, không bật được, không kéo ra được), đó là cơ hội tự nhiên để dạy trẻ xin giúp đỡ.
- Người lớn sẽ làm mẫu và gợi ý để trẻ đưa đồ vật cho mình thay vì chỉ khóc, bỏ cuộc, hay cố gắng vô ích.
2. Chuẩn bị tình huống
Chọn các đồ vật trẻ thích nhưng cần sự hỗ trợ để sử dụng:
- Bình thổi bong bóng, hộp nước trái cây có nắp, hộp đựng đồ chơi khó mở.
- Bút dạ, nhạc cụ (sáo, kèn), hộp bánh quy, chai nước có nắp vặn chặt.
Những đồ vật này sẽ tạo động lực tự nhiên để trẻ tìm đến người lớn.
3. Cách dạy từng bước
- Đưa đồ vật cho trẻ → chờ xem trẻ cố gắng.
- Khi trẻ loay hoay, mở bàn tay của bạn ra như một gợi ý và nói nhẹ nhàng:
- “Đưa cho cô/con nhé?” hoặc chỉ đơn giản chìa tay ra.
- Khi trẻ đưa đồ vật, ngay lập tức:
- Xác nhận nhu cầu: “Ồ, con cần cô giúp”, “Mở nhé?”.
- Thực hiện giúp đỡ: mở nắp, bật ra…
- Đưa lại cho trẻ kèm lời nhãn hóa: “Bánh quy đây”, “Bút mở rồi”, “Nước ép nhé”.
4. Giảm dần gợi ý
- Ban đầu: chìa tay rõ ràng, nói mẫu đầy đủ.
- Sau vài lần: chờ lâu hơn trước khi chìa tay, chỉ gợi ý ít hơn.
- Tiếp theo: để khoảng cách xa hơn giữa tay bạn và trẻ.
- Mục tiêu cuối cùng: trẻ tự khởi xướng đưa đồ vật mà không cần bạn ra dấu.
5. Lời nhắc quan trọng
- Giai đoạn này chỉ tập trung vào xin giúp đỡ, chưa yêu cầu giao tiếp mắt. (Việc kết hợp ánh mắt sẽ dạy ở bước sau).
- Mỗi lần trẻ đưa đồ vật, hãy phản hồi nhanh, tích cực, để trẻ thấy việc đưa cho người khác mang lại kết quả mong muốn.
Kết quả mong đợi: Trẻ hiểu và biết cách đưa đồ vật cho người lớn khi cần sự hỗ trợ, thay vì chỉ khóc hoặc bỏ cuộc. Đây là bước nền quan trọng để phát triển các chức năng giao tiếp xã hội khác (xin, chia sẻ, luân phiên…).
Linh Hoa
