Đọc viết sớm
Đọc viết sớm
- Trẻ bắt đầu nhận thức và phản ứng với thế giới chữ viết trước quá trình học đọc và viết chính thức rất sớm
- Thông qua các trải nghiệm hành ngày, trẻ dần dần quen thuộc với các sản phẩm có chữ viết
- Những trải nghiệm này rất quan trọng nếu trẻ nhận thức được là viết mang một ý nghĩa nào đó. Điều đó sẽ bắt dầu một bước khởi đầu tới việc đọc và viết
Học đọc và viết
Học đọc và viết là một quá trình lâu dài và phức tạp với hầu hết các trẻ. Chúng ta cần học các kỹ năng các nguyên tắc thực hành thật nhiều để củng cố kỹ năng này
Các kỹ năng phối hợp tay – mắt và kỹ năng vận động tinh
Phân biệt thị giác
Chuỗi
Phân biệt thính giác
Sử dụng các biểu tượng
Đọc
Có hai cách tiếp cận cơ bản được sử dụng trong việc dạy đọc:
Nhìn và nói
Âm học
Trên thực tế, một sự phối hợp cả hai phương pháp trên thường là một cách tiếp cận tốt nhưng cần phải có các dồ dùng dạy học, đặc biệt là các quyển truyện
Những trẻ đọc sớm cần phải được thực hành nhiều. Khi bạn nghe trẻ đọc, bạn sẽ có thể giúp chúng bằng cách:
- Chú ý tới chúng
- Tìm một nới mà có ít sự sao lãng nhất
- Cho trẻ thời gian suy nghĩ
- Giúp trẻ khi cần thiết – dôi khi khuyến khích trẻ một chút hoặc một sự gắn kết nào đó. Ví dụ “ âm đó là âm gì?”. Cái gì đang diễn ra trong bức tranh đó? Có thể giúp trẻ tiếp tục
- Nói về quyển sách và khuyến khích trẻ nói với bạn – trẻ có thể làm mất ý nghĩa của một câu chuyện khi đọc từng từ một
- Kiểm soát và ghi lại sự tiến bộ của trẻ - bạn có thể cho rằng trẻ đang đọc một quyển sách nào đó không tốt lắm do đó bạn nên gợi ý một cái gì khác chẳng hạn như một cách tiếp cận khác phù hợp với từng trẻ
- Nói cho trẻ biết các mẫu từ và âm
- Có thái độ tích cực đối với những tiến bộ của trẻ
- Làm các quyển sách cá nhân về trẻ với dòng chữ đơn giản về trẻ và gia đình
- Đọc là kỹ năng phức tạp, cần phải có nhiều năm mới có được kỹ năng này. Cũng giống như mọi kỹ năng khác, một số trẻ sẽ nắm kỹ năng này dễ dàng và tiến bộ nhanh trong khi những đứa trẻ khác lại gặp nhiều khó khăn hơn
Viết
Trẻ bắt đầu viết bằng cách vạch các đường. Đối với người lớn những đường vạch chỉ là những đường nghệch ngoạc không có ý nghĩa gì nhưng đối với trẻ, đó có thể là tên của trẻ hoặc một bức tranh vẽ bố, vv
Quy ước của việc học viết mà trẻ cần phải học là:
- Sắp xếp chữ cái
- Định hướng
- Để cách
- Đánh vần
- Chấm câu
- Việc viết của trẻ không chỉ về các kỹ năng mang tính kỹ thuật đọc liệt kê trên đây mà nó còn cả về nội dung nữa. Đôi khi trẻ sẽ bị lẫn lộn giữa các kỹ năng mang tính kỹ thuật này và điều này làm ảnh hưởng tới nội dung viết của chúng. Trẻ sẽ luôn lo lắng về việc chúng có đánh vần đúng hay không hoặc sợ mắc lỗi có thể kém tập trung hoặc không thích viết. Nó sẽ chỉ làm một nhiệm vụ cần phải hoàn thành vì người lớn yêu cầu điều đó. Người lớn cần nhạy cảm để theo dõi tiến bộ của trẻ và đưa ra sự cần thiết phải sửa lỗi đánh vần vào một giai đoạn phù hợp, đảm bảo chắc chắn rằng sẽ giữ được sự tin tưởng về khả năng viết của chúng
- Viết độc lập – một cách tiếp cận tới việc viết mà khuyến khích trẻ viết một cách độc lập; người ta còn gọi là viết phát triển
Phát hiện các kỹ năng vẽ sớm
Các hoạt động tăng cường kỹ năng cầm bút
Học cách sắp xếp các chữ cái/ ghép hình
Các hoạt động trợ giúp
Vẽ
Vẽ là sự trải nghiệm đầu tiên của trẻ trong việc bộc lộ tư duy của mình trên giấy. Việc có nhiều cơ hội thử nghiệm trên các chất liệu khác nhau như sơn hoặc vẽ trên giấy có khung vẽ, trên bảng đen hoặc trên một tờ giấy to gắn trên mặt bàn hoặc dưới sàn. Trẻ cần thời gian để khám phá các dòng nguệch ngoạc mà chúng đã tạo ra và kết nối các đường riêng lẻ để tạo nên các hình trên giấy
Sách cho trẻ
Sách là một phần quan trọng không thể thiếu trong chương trình giáo dục. Việc trải nghiệm sớm các quyển sách rất quan trọng trong việc hình thành thái độ tích cực đối với sách và việc đọc
Tại sao sách lại quan trọng?
Sự phát triển ngôn ngữ
Phát triển cảm xúc
Phát triển nhận thức
Phát triển xã hội
Thiết lập lại thời gian kể chuyện
Cần phải thiết lập một thời gian nào đó cho các câu chuyện một cách cẩn thận như mọi hoạt động khác cho trẻ. Cần lưu ý các điểm dưới đây đối với việc kể chuyện nên trên cơ sở một – một hay trong một nhóm nhỏ hay một nhóm lớn
Chọn một quyển sách phù hợp đối với trẻ có cân nhắc tới sở thích và thời gian tập trung của chúng
Cho trẻ xem từng trang một khi đọc chuyện cho trẻ
Chỉ vào các từ khi bạn đọc chúng, chỉ vào các từ, từ trái sang phải và vào các từ đơn lẻ khi bạn đọc chúng. Điều này sẽ giúp trẻ phát triển các kỹ năng đọc và viết qua tai
Kể chuyện một cách nhiệt tình, cho trẻ thấy là bạn đang tích thú với điều đó
Hãy nói về quyển sách sau khi bạn đã đọc nó và tiếp tục với các bài hát và vần điệu kết nối với chủ đề đó
Khi kể lại một câu chuyện cho một nhóm trẻ bạn cũng cần nghĩ tới những vấn đề sau:
- Góc kể chuyện
- Cấu trúc của buổi kể chuyện
- Các dụng cụ trợ thị
- Quản lý hành vi
Kể chuyện
Những vẫn đề cần suy nghĩ
Cách phát triển các hình ảnh tích cực khi kể chuyện
Cách sắp xép giúp trẻ cảm thấy thoải mái
Cách kết nối và duy trì sự thích thú của trẻ
Kể các câu chuyện và đọc những câu thơ có vần và điệu
Cách thiết lập một buổi kể chuyện
Kết thúc một câu chuyện
Trên hết hãy vui vẻ, thư giãn và hứng thú với thời gian đặc biệt này